Żelaźnianki to Kurpianki ze Statuetką Jednorożca

To 18. edycja nagrody. W tym roku trafiła do Koła Gospodyń Wiejskich Żelaźnianki to Kurpianki z Żelaznej Rządowej.

Nagrodę wręczono w trakcie uroczystej sesji świąteczno – noworcznej Rady Gminy Jednorożec.

– Członkinie Koła angażują się w ogromną ilość wydarzeń i przedsięwzięć. Na przestrzeni ostatnich lat, były to m.in. współpraca z Bankiem Żywności, organizacja spotkań, zbiórki paczek dla potrzebujących, udział w konferencjach i szkoleniach, współorganizacja imprez, organizacja poczęstunku przy okazji wydarzeń, pozyskiwanie dotacji z różnych źródeł, organizacja wyjazdów i pielgrzymek – mówiła w czasie wydarzenia Anna Urbaniak, dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Jednorożcu.

Statuetkę wręczyli: wójt gminy Jednorożec i przewodniczący rady gminy.

– Mamy dziś wyjątkową chwilę. Cenię was wyjątkowo za to, że potraficie działać wspólnie i integrować lokalne społeczeństwo. W Waszym Kole połączyły się dwa pokolenia, dwie organizacje w jedno. Razem działacie. Panie seniorki powiedziały, że mogą już odpoczywać, ale jednak wraz z młodymi następczyniami dalej działają. Robicie to wspaniale – mówił Krzysztof Iwulski.

Historię Koła opisała Maria Weronika Kmoch:

„Koło założono w 1969 r., choć lokalne aktywistki działały już wcześniej. W grupie założycielek, aktywnych w latach 70. i 80., były: Zofia Olender (pierwsza przewodnicząca KGW), Genowefa Krajewska, Zofia Krawczyk, Stanisława Śliwińska, Helena Sędrowska, Helena Fąk oraz Helena Grabowska. W 1974 r. do grupy dołączyły: Maria Więcek, która została przewodniczącą KGW w latach 80., Kazimiera Kuzia, Marianna Prusik, Helena Krystkiewicz, Stanisława Milińska, Zofia Jurczak, Stanisława Kisiel, Eugenia Prusik. Pozostałe członkinie KGW to: Zofia Krajewska, Celina Kuczyńska, Maria Sender, Halina Jurczak oraz Zofia Berk.

W 1974 r. w remizie OSP w Żelaznej Rządowej odegrano „Wesele kurpiowskie”, które uświetniło oddanie do użytku nowego murowanego budynku remizy. Kobiety z KGW znały zwyczaje weselne, ponieważ jedna z nich, Genowefa Krajewska, była czepiarką i jeździła po okolicy, by spełniać obowiązki na weselach. W przygotowaniu przedstawienia pomogła jej Zofia Olender. Inne organizowane przez KGW imprezy to uroczystości na Dzień Kobiet, gościna z okazji Tłustego Czwartku itp.

Członkinie KGW w okresie PRL brały udział w licznych kursach. Organizowano je przy pomocy kółka rolniczego (…) Koło organizowało wiele wycieczek krajoznawczych we współpracy z kółkiem rolniczym. Za opłatą jechał, kto chciał, nie tylko członkinie KGW. Wieloletnią organizatorką wyjazdów była Zofia Olender. Wyjeżdżano do Częstochowy, Łomży, na kilka dni do Krakowa i Oświęcimia, ale też do miejsc objawień – w Licheniu, Świętej Lipce – czy na grób ks. J. Popiełuszki w Warszawie.

Gospodynie z Żelaznej śpiewały na powitanie biskupa podczas wizytacji w parafii Parciaki. Inicjowały i podtrzymywały tradycję nabożeństw majowych przy przydrożnych krzyżach i kapliczkach w Żelaznej Rządowej. Uświetniały powitanie oraz pożegnanie proboszcza w Parciakach. Wykonywały pieśni kościelne.

Niektóre piosenki układała Genowefa Krajewska. Halina Sędrowska, Zofia Krawczyk, Zofia Olender śpiewały pieśni, także je układały i spisywały, przekazując młodszym kobietom. Wymyślano przyśpiewki i skecze. Wiele z nich nawiązywały lub nawet bezpośrednio odnosiło się do warunków lokalnych, do życia w Żelaznej Rządowej lub Prywatnej. Repertuar, do dziś używany, tworzony był jeszcze przed wielu laty. Skoczne kurpiowskie piosenki i przyśpiewki zawsze wprawiały w dobry humor gości przybyłych na organizowane przez KGW uroczystości.

Zespół śpiewaczy działający przy KGW został założony oficjalnie w 1992 r. Wtedy to Barbara Gałązka, prezes ostrołęckiego regionalnego Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, zaproponowała solistkom z Żelaznej Rządowej występy wokalne. Od tamtej pory kobiety regularnie biorą udział w Regionalnym Przeglądzie Zespołów Artystycznych KGW – Przeglądzie Pieśni Ludowej na Dniach Tłuszcza. Wielokrotnie uczestniczyły w uroczystościach gminnych w Jednorożcu i powiatowych w Przasnyszu (festyny, dożynki, Złote Gody), ale też parafialnych w Parciakach (festyny). Występowały w Baranowie czy w Jednorożcu na spotkaniach integracyjno-kulturalnych dla emerytów i rencistów z terenu gminy, organizowanych przez miejscowe KGW. Koło z Żelaznej organizowało takie spotkania także w swojej wsi. W 2013 r. zespół KGW uświetnił uroczystość odsłonięcia pomnika powstańca w 150. rocznicę bitwy pod Żelazną Rządową. Działalność grupy docenił Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik, 5 VIII 2018 r. nadając Zespołowi Artystycznemu KGW w Żelaznej Rządowej Dyplom Uznania „za całokształt twórczości na rzecz pielęgnowania folkloru i tradycji ludowej oraz cenny wkład w życie społeczno-kulturalne lokalnej społeczności”.

Na próby kobiety zbierały się w mieszkaniach członkiń KGW. Tam też wielokrotnie plotły wieńce dożynkowe. Pierwszy, jak wspomina Kazimiera Kuzia, która od ok. 2007 r. pełni funkcję przewodniczącej KGW, uplotły na dożynki gminne w Jednorożcu. Pomagali im członkowie rodzin. Wykonywały dekoracje z papieru i bibuły, szczególnie przed świętami: kwiaty, kierce, palemki, wieńce na misje święte czy inne okazje. Dekorowały trasę przejazdu biskupa wstążeczkami, przygotowywały bramę powitalną dla biskupa w miejscu punktu katechetycznego w domu Olendrów (naprzeciw ośrodka zdrowia).

Początkowo panie występowały w strojach galowych: czarne spódnice i białe bluzki. Jednolite stroje to stosunkowo nowe rozwiązanie, wprowadzone w latach 90. Spódnice i fartuszki szyła Mariola Bruździak. Białe koszule oraz chusty w kwiaty z frędzlami zostały zakupione. Stroju dopełniały czarne buty oraz korale, które każda z gospodyń kupowała samodzielnie, dlatego nieznacznie się różniły, ale i indywidualizowały ubiór. Żelaźnianki wspominają, że w tych działaniach szczególnie wspierali je wójtowie gminy Jednorożec: Stanisław Goś i Michał Lorenc” (autor: Maria Weronika Kmoch)

ren