Urzędnik obraził kobiety. Co na to starosta?

Urzędnik pracujący w Starostwie Powiatowym w Przasnyszu na stanowisku kierownika jednego z referatów na swoim profilu na Facebooku zamieścił kpiącą i obraźliwą treść nawiązującą do publicznej dyskusji na temat ustawy „zatrzymaj aborcję”. W poście urzędnika znalazło się przerobione logo akcji sprzeciwiającej się zaostrzeniu prawa antyaborcyjnego, a wszystko zwieńczył bulwersujący komentarz, który zapewne miał być zabawny, ale przekroczył granice dobrego smaku.

„Obserwując akcję chciałem zaproponować paniom Iladian albo podobny środek na pieczenie, upławy, i swędzenie. Aha, i wstrzemięźliwość przez kilka dni” – napisał na swoim facebookowym profilu pracownik starostwa.

Post był dostępny publicznie, a więc widoczny dla wszystkich. W naszej redakcji rozdzwoniły się telefony z informacją o tej oburzającej sprawie. Nasi czytelnicy zauważali, że osoba pełniąca funkcję publiczną, pracująca na stanowisku opłacanym z podatków Polek i Polaków, powinna być dalece bardziej wstrzemięźliwa. Pojawiły się głosy, że doszło do obrażenia kobiet, co jest zachowaniem nielicującym z powagą sprawowanego urzędu, niegodnym i nieprofesjonalnym.

Zadaniem urzędnika jest przede wszystkim nie szkodzić swojemu pracodawcy, a odpowiedzialność za zajmowanie ważnego w strukturach powiatu stanowiska rozciąga się również na sferę życia prywatnego. Urzędnikiem się jest, a nie bywa w godzinach od 8 do 16.00. Kierownik referatu starostwa powiatowego musi zdawać sobie sprawę, że nawet jego prywatne wypowiedzi będą utożsamiane z instytucją, którą reprezentuje.

Rzecz jasna każdy może wyrażać swoje poglądy i prezentować opinie – takie jest prawo demokracji. Również urzędnik ma prawo manifestować swój światopogląd. Jednak prawo to nie obejmuje publikowania w przestrzeni publicznej szkalujących, żenujących i obrzydliwych wypowiedzi. Szydercze i dyskredytujące ataki na kobiety są sytuacją nieakceptowalną.

Zwróciliśmy się do starosty Krzysztofa Bieńkowskiego, aby odniósł się do tego zagadnienia, bowiem jego podwładny obraził również panie, będące jego wyborczyniami.  Na skutek naszych pytań, zmieniły się ustawienia prywatności profilu, co sprawiło, że post przestał być widoczny dla osób spoza kręgu znajomych urzędnika lub zniknął zupełnie. Jednak w sprawie widniejącej  przez kilkadziesiąt godzin obraźliwej treści, która była dostępna dla wszystkich, starosta bezradnie rozkłada ręce.

– Jako pracodawca nie mogę ingerować w treści zamieszczane na prywatnych kontach pracowników. W polskich przepisach brakuje uregulowań prawnych, które określałyby zasady korzystania z portali społecznościowych przez pracowników oraz które umożliwiałyby pracodawcy wpływ na osobiste wypowiedzi pracownika: nawet jeżeli się z nimi nie zgadza.

Pracownik ma prawo do wyrażania swoich prywatnych poglądów oraz do manifestowania ich na swoim profilu. Nie mam wpływu na to, co pracownik publikuje po godzinach pracy: wpis został opublikowany o godzinie 16:09. Urzędnik nie ujawnia na swoim prywatnym profilu miejsca zatrudnienia, zatem ciężko powiązać publikowane treści bezpośrednio ze Starostwem Powiatowym. Prywatny wpis pracownika nie przedstawia oficjalnego stanowiska Powiatu Przasnyskiego na dany temat. Oczywistym jest, że sprawa jest delikatna i pewne zachowania lub stwierdzenia, nawet wbrew ich intencjom, mogą być odbierane jako kpiące, szydercze lub wręcz obraźliwe. Podkreślam jednak, że nie mogę narzucać pracownikom, jakie treści mogą publikować na swoich prywatnych profilach po godzinach pracy – odparł starosta.

Choć szef powiatu czuje się bezradny, media opisywały wiele przypadków, w których opublikowanie przez pracownika wpisów na Facebooku uznano za przyczynę utraty zaufania  przez pracodawcę, co było podstawą do wręczenia podwładnemu wypowiedzenia. Dzieje się tak dlatego, że utrata zaufania jest usprawiedliwioną przesłanką do rozwiązania umowy o pracę. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy, który wielokrotnie wypowiadał się na temat umotywowania wypowiedzenia umowy. Oznacza to, że wpis na portalu społecznościowym może być początkiem kłopotów pracownika i końcem jego kariery w danej firmie.

Pojedynczy wpis na Facebooku może być początkiem kłopotów

Taka sytuacja spotkała m.in. dyrektor operacyjną LOT -u. Kobieta w poście na Facebooku skomentowała wygląd pracowników konkurencyjnego przewoźnika, linii lotniczej British Airways. Za nieprzemyślany post zarząd LOT-u zwolnił pracownicę w trybie natychmiastowym. W uzasadnieniu decyzji jej zachowanie określił jako niedopuszczalne i nieakceptowalne przez firmę.

Za sprawą krytycznego komentarza na swoim profilu na Facebooku został również zwolniony pracownik Poczty Polskiej, a media ujawniają dziesiątki podobnych przypadków. Niedawno taka historia stała się również udziałem pielęgniarki i położnej, która straciła pracę za jeden wpis, w którym zdecydowała się na krytykę warunków w szpitalu podczas epidemii koronawirusa. Post na Facebooku opublikowała 18 marca 2020 r., a już dzień później usłyszała, że z powodu „rażącego naruszenia obowiązków pracy” zostaje zwolniona. Choć przykłady można mnożyć jeszcze bardzo długo, nie popieramy podejmowania aż tak radykalnych kroków.

Wystarczyłoby zwrócić urzędnikowi uwagę, że od kierownika referatu wymaga się szczególnego przestrzegania zasad etyki i profesjonalizmu. Urzędnik powinien być pomocny, serdeczny, usłużny i otwarty na problemy. Powinien też postępować zgodnie z zasadami dobrego wychowania oraz z przyjętymi formami. Szkalujące, szydercze i obrzydliwe wpisy do tego kanonu nie należą.

Szczególnym obowiązkiem urzędnika, którego zakres oddziaływania wykracza poza normalny zakres stosunku pracy (obowiązuje również poza miejscem wykonywania pracy urzędników państwowych) jest obowiązek godnego zachowywania się w pracy i poza nią. Oznacza to, że bycie członkiem szeroko rozumianej administracji publicznej jest czymś więcej niż tylko świadczeniem pracy.

Zachowanie urzędnika może prowadzić do pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa lub jego utraty. Zaufanie można osiągnąć poprzez prawidłowe, rzetelne, i bezstronne wykonywanie swoich obowiązków, ale także, a może przede wszystkim poprzez ogólną postawę życiową, która wskazuje na określony stosunek do służby państwowej. Osoba piastująca funkcję publiczną musi cechować się autorytetem moralnym i zawodowym, tak, aby mogła w oczach społeczeństwa zasługiwać na powszechny szacunek nie tylko w życiu zawodowym, ale także społecznym i prywatnym.

W tym przypadku zdecydowanie czegoś zabrakło. I nie chodzi o górnolotne przymioty, ale o elementarną kulturę osobistą.

Małgorzata Jabłońska

Justyna Maria Ben Abdallah