Dekretem z 26 listopada 2019 roku znowelizowano przepisy kościelne dotyczące zawierania małżeństw. Nowe przepisy wchodzą w życie od czerwca 2020 roku.
Zmiany będą dotyczyć przede wszystkim sytuacji przez ślubem, czyli weryfikacji par przed zawarciem związku małżeńskiego, nauk przedślubnych, a także wszelkich dokumentów i zapowiedzi. Związane są one z sytuacją obyczajową w kraju. Coraz więcej młodych ludzi decyduje się na rozwód, a także zwiększyła się liczba małżeństw z obcokrajowcami i wyznawcami innych religii.
Zaświadczenie z Urzędu Stanu Cywilnego ważne 6 miesięcy
„Kandydaci do małżeństwa winni zgłosić się do właściwej kancelarii parafialnej nie później niż trzy miesiące przed ślubem w celu rozważnego i spokojnego podjęcia przygotowania bezpośredniego do ślubu, ewentualnego uzupełnienia katechezy przedmałżeńskiej i starannego dopełnienia formalności urzędowych. W czasie pierwszego spotkania w kancelarii z narzeczonymi duszpasterz poinformuje ich o wymogach przygotowania bezpośredniego do małżeństwa oraz o tym, jakie winni przygotować dokumenty i umówi się z nimi na nieodległy termin celem sporządzenia protokołu przedślubnego. Należy mieć na względzie, iż ważność „Zaświadczenia”, które nupturienci winni uzyskać w Urzędzie Stanu Cywilnego, aby ich małżeństwo miało skutki cywilne, wynosi sześć miesięcy. Dlatego terminy przeprowadzenia rozmowy kanonicznej i zawarcia małżeństwa należy uzgodnić tak, by małżeństwo było zawarte przed ostatnim dniem ważności „Zaświadczenia” z USC, pamiętając jednak o tym, iż bez przedłożenia wspomnianego dokumentu duszpasterz nie powinien przystępować do formalności przedślubnych”.
Formularze przedślubne
Zmiana będzie dotyczyć także formularza przedślubnego, który jest wypełniany przez księdza. Od czerwca ksiądz oprócz podstawowych odpowiedzi na pytania o wychowanie dzieci, światopogląd, czy tez wiarę będzie przeprowadzał osobne rozmowy z przyszłymi małżonkami.
„Po swobodnej rozmowie z narzeczonymi duszpasterz winien zadawać pytania każdemu z nich osobno, przynajmniej w tych kwestiach, które nie są tylko zwykłym pozyskaniem danych personalnych. Ten wymóg uzasadniony jest jednym z ważniejszych celów badania kanonicznego, mianowicie ochroną przed dopuszczeniem do zawarcia nieważnego małżeństwa. Rozmowa na osobności sprzyja szczerej wypowiedzi.”
Taka weryfikacja zostanie przeprowadzona w parafii jednego z narzeczonych. Tu bardzo ważna zmiana. Weryfikacja odbędzie się w parafii, w której rzeczywiście mieszka jedna osoba z pary, a nie miejsca urodzenia, czy chrztu. To sprawa dotyczy także ludzi mieszkających poza granicami kraju. Oczywiście jest szansa, aby rozmowa była przeprowadzona w innym miejscu, ale przyszli małżonkowie muszą mieć do tego słuszne powody.
„Jeśli narzeczeni mają słuszne powody, by zawrzeć małżeństwo w parafii innej niż parafia ich stałego lub tymczasowego zamieszkania albo miesięcznego pobytu, winni uzyskać zezwolenie własnego proboszcza lub ordynariusza miejsca (formularz 9). Takiego zezwolenia nie powinno się im odmawiać bez poważnej przyczyny, ani uzależniać wydania go od spełnienia wymagań, których nie przewiduje prawo kanoniczne”.
Zapowiedzi
W związku z tym, że zapowiedzi dla kościoła katolickiego są rzeczą społeczna, o zawarciu związku małżeńskiego między parą powinni być poinformowani inni parafianie. „Zapowiedzi ogłasza się w formie pisemnej przez umieszczenie ich w gablocie ogłoszeń parafialnych w ciągu ośmiu dni, tak by były tam uwidocznione przynajmniej przez dwie kolejne niedziele, lub w niedzielę i święto obowiązujące. Ten sam obowiązek można spełnić przez ogłoszenie ustne podczas liczniej uczęszczanych nabożeństw parafialnych, w kolejne dwie niedziele lub w niedzielę i święto obowiązujące. Do wiadomości – zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej – podaje się jedynie imiona i nazwiska oraz parafię zamieszkania tych, którzy mają zamiar zawrzeć małżeństwo”.
Jakie dokumenty składamy?
Para przyszłych małżonków musi przedstawić dla księdza aktualny dowód osobisty i świadectwo chrztu, także od ochrzczonych niekatolików, a także potwierdzenie przyjęcia sakramentu bierzmowania, świadectwo katechizacji szkolnej oraz zaświadczenie z USC, w którym jest stwierdzone, że jest brak wszelkich okoliczności prawnych, które mogą wyłączyć zawarcie tego małżeństwa. Dodatkowo para składa świadectwo uczestnictwa w katechezie przedślubnej. Obejmuje ono także udział w spotkaniach prowadzone przez poradnię rodzinną oraz zaświadczenie o wygłoszonych zapowiedziach przedślubnych lub dyspensy od nich udzielonej.
Jakie są przeszkody w zawarciu małżeństwa?
Gdy zachodzą pewne przeszkody w zawarciu przez narzeczonych związku małżeńskiego konieczny jest tak zwany reskrypt odpowiedniej władzy kościelnej z udzieloną przez nią dyspensy od przeszkody. Czasem potrzeba złożyć pisemne zezwolenie ordynariusza miejsca na zawarcie małżeństwa
Przeszkodą w zawarciu związku małżeńskiego może być:
- choroba psychiczna,
- nałogi,
- podstępne wprowadzenie w błąd co do intencji ślubu, prawdziwego stanu cywilnego etc.
Ze względu na nowe przepisy księża muszą szczegółowo zbadać narzeczonych. Ma to na celu ograniczenie liczy unieważnianych małżeństw.
Co z małżeństwami mieszanymi?
Do chwili obecnej kościół katolicki nie był tak bardzo elastyczny w tej kwestii. Nowe przepisy mówią tak: „Małżeństwa mieszane, czyli małżeństwa zawierane przez katolików z ochrzczonymi niekatolikami, są zabronione bez wyraźnego zezwolenia ordynariusza miejsca (kan. 1124 – formularz 12b i 4). Zakaz ten motywowany jest przede wszystkim trudnościami w istotnych sferach, jakie z dużym prawdopodobieństwem mogą napotkać małżonkowie, których dzielą różnice wyznaniowe. Dramat podziału chrześcijan przenosi się w tym przypadku na ich własną rodzinę. Potencjalne trudności, z jakimi muszą się zmierzyć małżonkowie, to przede wszystkim: rozbieżności w pojmowaniu małżeństwa, zagrożenie wierności względem własnego Kościoła i niebezpieczeństwo indyferentyzmu religijnego, utrudnienie praktyki wiary, trudność w religijnym wychowaniu potomstwa. Kościół udziela zezwolenia na zawarcie tego rodzaju małżeństwa, jeśli istnieje słuszna i rozumna przyczyna oraz wykluczone zostaje realne niebezpieczeństwo utraty wiary katolickiej przez katolickiego małżonka, a także zagwarantowane są jego prawa w odniesieniu do praktykowania wiary i wychowania potomstwa”
w.b.
