Przeciwdziałanie przemocy domowej: ocena systemu pomocy

Zespoły interdyscyplinarne ds. przeciwdziałania przemocy działają już we wszystkich mazowieckich gminach. Rośnie liczba grup roboczych pomagających ofiarom, zwiększa się wykorzystanie procedury „Niebieskiej Karty”. Brakuje infrastruktury pomocowej dla ofiar, programów dla sprawców oraz szkoleń pracowników. Podejmuje się też zbyt mało działań profilaktycznych, szczególnie edukacyjnych. W 2012 r. z powodu przemocy domowej pomocą objęto 15195 rodzin na Mazowszu. Ofiarami są głównie kobiety oraz dzieci.

W 2012 r. spośród 42 powiatów 12 prowadziło ośrodki interwencji kryzysowej. Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie funkcjonowały w trzech powiatach (Warszawa, Mława, Piastów), a ośrodki wsparcia dla pokrzywdzonych kobiet również w trzech (Radom, Ząbki, Mszczonów). Działają też dwa domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (w powiecie warszawskim zachodnim i wołomińskim). Zmniejszyła się liczba osób, którym udzielono doraźnego wsparcia w tych ośrodkach – z 5116 osób w 2011 r. do 4848 w 2012 r. Ponadto, na terenie województwa działa 38 punktów konsultacyjnych – z ich porad skorzystało 9706 osób. 10 powiatów realizowało programy korekcyjno – edukacyjne dla sprawców przemocy. Tworzenie wymienionej infrastruktury jest zadaniem samorządów wszystkich szczebli – w ramach tworzonych przez nie programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Zwiększa się wykorzystanie procedury „Niebieskiej Karty”. W ubiegłym roku zastosowano ją w 8847 przypadkach – to o ponad 5 tys. więcej niż w 2011 r. Zwiększyła się też liczba spraw przekazanych do organów ścigania – z 67 w 2011 r. do 544 w 2012 r. oraz spraw zakończonych – z 261 w 2011 r. do 3361 w 2012 r. Poprawy wymaga współpraca między poszczególnymi służbami, uczestniczącymi w tej procedurze (pomoc społeczna, policja, oświata, ochrona zdrowia, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych).

Obowiązek utworzenia zespołów dyscyplinarnych wynika z nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Celem ich działania jest integrowanie działań wszystkich podmiotów oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz podejmowanie pracy z rodzinami zagrożonymi przemocą. Zespół jest także jednym z realizatorów „Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie”. Zespół interdyscyplinarny może tworzyć grupy robocze w celu rozwiązania problemów w indywidualnych przypadkach. Na Mazowszu liczba grup roboczych rośnie – w 2012 r. powołano ich 5623, odbyły 15011 spotkań. Jednak ich członkowie nie mają często odpowiednich kompetencji do pracy z ofiarami przemocy.

Od 2010 r. wojewoda kontroluje realizację zadań samorządu w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W 2012 r. Mazowiecki Urząd Wojewódzki (MUW) przeprowadził 26 kontroli (w urzędach gmin i powiatów, ośrodkach interwencji kryzysowej). Od 2007 r. w MUW działa też Specjalistyczna Grupa Zadaniowa ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w ramach rządowego programu „Razem Bezpieczniej”. Zajmuje się m.in. wspieraniem lokalnych inicjatyw, zlecaniem organizacjom pozarządowym zadań w zakresie pomocy osobom dotkniętym przemocą, edukowaniem osób pokrzywdzonych.

Dane zaprezentowano podczas konferencji „Działania rządu oraz jednostek samorządu terytorialnego w kwestii zapobiegania przemocy w rodzinie i ze względu na płeć”, która została zorganizowana przez Mazowiecki Urząd Wojewódzki przy współpracy z Pełnomocnikiem Rządu ds. Równego Traktowania oraz Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej. Podobne konferencje zaplanowano w pozostałych województwach.

Mazowiecki Urząd Wojewódzki