WYPADKI W ROLNICTWIE . Bałagan , nieprzestrzeganie zasad bhp,czy przestraszona krowa?
Za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:
- 1. na terenie gospodarstwa rolnego , które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym, lub
- 2. w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego , albo w drodze powrotnej, lub
- 3. podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej lub w związku z wykonywaniem tych czynności, lub
- 4. w drodze do miejsca wykonywania czynności , o których mowa w pkt.3 albo w drodze powrotnej.
Rolnik w ciągu dnia pracuje na wielu stanowiskach pracy wymagających odmiennych umiejętności , przy czym jest narażony na liczne zagrożenia wypadkowe i oddziaływanie wielu niepożądanych czynników np. hałas, drgania mechaniczne, niekorzystny mikroklimat lub silne zapylenie. Wszystkie te czynniki wpływają na utratę zdrowia w wyniku wypadków przy pracy rolniczej lub powstania choroby zawodowej, a nawet utratę życia.
Praca rolnika jest ciężka i czasochłonna, jeśli nie dysponuje odpowiednimi maszynami i sprzętem do produkcji rolniczej. Obsługując maszyny jest narażony na różne niebezpieczeństwa , urazy ciała. Podczas prac remontowo-budowlanych w gospodarstwie i transportowych najczęściej dochodzi do upadków z wysokości , a także urazów spowodowanych upadkiem przedmiotów. W większości gospodarstw rolnych rolnik w swoim zakresie pozyskuje drewno na opał , przeważnie z lasu należącego do jego gospodarstwa. Podczas tego typu prac również narażony jest na urazy spowodowane uderzeniem konarów drzewa, okaleczenia kończyn przez użycie maszyn i urządzeń do obróbki drewna. Ponadto wykonuje liczne prace związane z uprawą i ochroną roślin , a także szereg prac przy prowadzeniu produkcji zwierzęcej.
Wypadki w gospodarstwach rolnych zdarzają się często, nie wszystkie rolnicy zgłaszają do KRUS . W roku 2012 do Placówek Terenowych i Oddziałów KRUS zgłoszono 24008 wypadków , w tym 92 wypadki śmiertelne i 198 chorób zawodowych. W województwie mazowieckim odnotowano 3064 wypadki , 19 ze skutkiem śmiertelnym i 26 chorób zawodowych.
W PT Przasnysz zarejestrowanych zostało 96 wypadków, jeden śmiertelny i jedna choroba zawodowa (borelioza). Podczas analizy wypadków zadaję sobie pytania: dlaczego się one zdarzają? i dlaczego jest ich tak dużo?
Najwięcej co roku w grupach : „upadki” , bo ok. 50% wszystkich wypadków , w grupie „ uderzenie , przygniecenie i pogryzienie przez zwierzęta” ok. 12% , podobnie w grupie ” pochwycenie, uderzenie przez ruchome części maszyn i urządzeń”.
Główne przyczyny wypadków to :
· bałagan w obejściu , a także zła organizacja pracy i samego stanowiska pracy tj. zły stan nawierzchni podwórzy i ciągów komunikacyjnych w obrębie podwórza , brak odpowiednich przejść, dojść, niewłaściwe rozmieszczenie i składowanie przedmiotów pracy oraz brak lub niewłaściwe, wyeksploatowane obuwie robocze.
· przestraszona krowa i inne nieprzewidywalne reakcje zwierząt na nieznane bodźce i otoczenie np. strach, ból, podejście do zwierzęcia bez uprzedzenia, wymuszona pozycja ciała, a także reakcje na niewłaściwe warunki bytowania np. ciasnota , brak swobodnego dostępu do paszy, wody i wybiegów to najczęstsze przyczyny wypadków przy obsłudze zwierząt podawane przy sporządzaniu protokołów powypadkowych .
· brak lub niewłaściwa konserwacja maszyn , wyeksploatowane , zużyte maszyny , gdzie przyczyną wypadków jest niewłaściwe wykonywana naprawa , konserwacja maszyn lub ich brak, brak osłon na ruchome , robocze części maszyn i urządzeń , jak też nieużywanie przez rolników odpowiednich środków ochrony indywidualnej tj. ubrań roboczych i innych ochron (rękawic, osłon głowy i twarzy) oraz z przyczyn ekonomicznych używanie starych , zużytych maszyn i sprzętów rolniczych.
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wypłaca zgodnie z postanowieniami ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z dn. 20.12.1990r. jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu bądź śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej albo rolniczej choroby zawodowej.
W roku 2012 wypłacono 17956 odszkodowań za uszczerbki na zdrowiu bądź śmierć spowodowane wypadkiem.
Wiedza o zagrożeniach wypadkami przy pracy rolniczej i chorobami zawodowymi oraz zasady ochrony zdrowia i życia są upowszechniane przez inspektorów prewencji zatrudnionych w KRUS bezpośrednio w gospodarstwie rolników podczas oględzin wypadków oraz poprzez różne formy działań prewencyjnych:
– szkolenia z zakresu wiedzy o bhp w gospodarstwie rolnym dla poszczególnych grup wiekowych w środowisku wiejskim (dzieci, młodzież , rolnicy i sołtysi) .
– olimpiady i rożnego rodzaju konkursy wiedzy o bhp realizowane przez KRUS samodzielnie lub z innymi instytucjami,
– rozpowszechnianie materiałów popularyzatorskich (broszurki i ulotki) nt. bezpieczeństwa w rolnictwie,
– popularyzowanie zasad bhp w gospodarstwie rolnym za pośrednictwem środków masowego przekazu.
Autor Małgorzata Krawczyk Zatwierdził: Sławomir Garliński
Starszy Inspektor ds. prewencji Kierownik PT KRUS Przasnysz
w PT KRUS Przasnysz
