Sąd Najwyższy: Zakaz przemieszczania jest bezprawny

Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 dotarła do Polski w marcu 2020 r. Zamknięte zostały szkoły, uczelnie, sklepy (poza spożywczymi i aptekami), granice kraju, wprowadzono zakaz przemieszczania się, dopuszczając jedynie realizację niezbędnych życiowych potrzeb. Wyrok Sądu Najwyższego nie pozostawia złudzeń. Działania rządu, policji i sanepidu związane z zakazem przemieszczania były bezprawne.

Sąd Najwyższy uwzględnił trzy kasacje Rzecznika Praw Obywatelskich, dotyczące wyroków skazujących za naruszenie zakazu przemieszczania wprowadzonego przez rząd wiosną, podczas tzw. pierwszej fali epidemii. Ograniczenia w przemieszczaniu, jak zresztą wszystkie inne, zostały wprowadzone za pomocą rozporządzenia.

Rząd do teraz nie zdecydował się na ogłoszenie żadnego ze stanów nadzwyczajnych, a restrykcje wprowadzał za pomocą rozporządzeń nie zaś ustaw, czego wymaga Konstytucja.

Rozpatrując kasacje RPO, Sąd Najwyższy potwierdził to, o czym mówiły sądy powszechne, odmawiając karania obywateli za łamanie umocowanych w rozporządzeniach przepisów: zostały one wprowadzone niezgodnie z Konstytucją.

Prawa człowieka i prawa obywateli nie znikają w związku z zagrożeniem epidemiologicznym, pozostają pod taką samą ochroną jak dotychczas. Wszystkie regulacje ingerujące w konstytucyjne wolności, o ile będą wprowadzane za pomocą rozporządzeń, nie mają podstawy prawnej. To samo się tyczy ograniczenia swobody prowadzenia działalności gospodarczej.

„Jeżeli z premedytacją władza publiczna przez ponad rok wydaje wadliwe przepisy, licząc na to, że obywatele kierowani strachem i tak się będą do nich stosowali, a tylko niewielu zdecyduje się je kontestować, to nie jest to stanowienie prawa, lecz cwaniactwo” – komentuje prof. Mikołaj Małecki z Uniwersytetu Jagiellońskiego, cytowany przez „Dziennik Gazetę Prawną”.

M. Jabłońska