Publikacja dr Andrzeja Białego z Przasnysza w „Ostrołęckich Zeszytach Naukowych”

Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika po raz 34. wydało „Zeszyty Naukowe”. Znalazła się w nich publikacja przasnyszanina dr. Andrzeja Białego zatytułowana: „Ostrołęczanie na listach ofiar „Operacji polskiej NKWD” w Mińsku białoruskim w latach 1937–1938.”

Ukazał się kolejny, 34. numer „Zeszytów Naukowych”, tym razem skoncentrowany na 100. rocznicy wojny polsko-bolszewickiej. Publikacja, choć ogólnopolska skupiła się na Mazowszu Północno-Wschodnim, a zwłaszcza powiecie ostrołęckim.

Pierwszy dział „Zeszytów Naukowych” został najobficiej zaopatrzony w interesujące artykuły (łącznie 6). Ich zakres merytoryczny obejmuje głównie działania wojenne w 1920 r. na naszym terenie, a także ich społeczny oddźwięk, zarówno w prasie, jak i strukturze narodowo-wyznaniowej.

Ważnym aspektem toczących się wówczas walk był – niefortunny dla sprawy polskiej – plebiscyt na sąsiednich Mazurach, Warmii i Powiślu. W dziale Region znalazły się też dwa niezwykle cenne, bo całkowicie niemal oparte na materiałach archiwalnych, opracowania: pierwsze o rozstrzelanych przez NKWD w latach 1937–1938 Polakach urodzonych w Ostrołęce, drugie o niemieckiej zbrodni w Bandysiach gm. Czarnia w październiku 1944 r., a więc w ostatnich tygodniach okupacji hitlerowskiej na tym terenie. Tragizm tych wydarzeń nie może być, ku przestrodze, zapomniany.

Działy II i III (Polska i Europa) zostały skromniej zaprezentowane (łącznie pięć artykułów). To celowy zabieg Redakcji, która pragnie przybliżać głównie wątki regionalne. Autorzy artykułów, w większości obcojęzyczni i ze sporym dorobkiem naukowym, przybliżają różne wątki badawcze: spojrzenie na rosyjską historiografię zajmującą się reformacją w Rzeczy pospolitej, rolę Kościoła katolickiego w niesieniu pomocy migrantom, znaczenie nagród i tytułów w rozwoju naukowym, refleksję nad kondycją uniwersytetu przez wieki jego istnienia. Wyróżniające się tu opracowanie, bo mocno oparte na tak cennych dla historyka źródłach niedrukowanych, odnosi się do powrotu w warunkach wojennych Akademii Nauk Białorusi.

M. Jabłońska