Przedawnienie spadku – czy spadek się przedawnia?

Czy konieczne jest przeprowadzenie sprawy spadkowej?

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Z kolei z chwilą otwarcia spadku dochodzi do nabycia spadku przez spadkobiercę. Innymi słowy prawa i obowiązki zmarłego przechodzą na spadkobiercę (lub spadkobierców) z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że spadkobierca nie musi podejmować żadnych czynności aby stać się właścicielem praw i obowiązków wchodzących w skład spadku. Jednak warto mieć na uwadze, że nabycie to ma charakter tymczasowy, bowiem spadkobierca może także spadek odrzucić.

Nawet jeśli spadkobierca nie zdecyduje się na odrzucenie spadku, to w praktyce brak formalnego potwierdzenia praw do spadku pozbawia spadkobiercę dowodów na to, że w istocie odziedziczył spadek i nabył określone prawa majątkowe – zauważa adwokat Agata Koschel-Sturzbecher.

Przykładowo – jeśli spadkobierca odziedziczył samochód i chciałby go zarejestrować na siebie, musi przedłożyć dokumenty potwierdzające, że jest właścicielem pojazdu. Analogicznie kształtuje się sytuacja między innymi w przypadku dziedziczenia nieruchomości – aby uzyskać wpis prawa własności w księdze wieczystej konieczne jest wykazanie, że doszło do nabycia takiego prawa.

Dokumentem, który potwierdza nabycie spadku jest postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku albo akt poświadczenia dziedziczenia. By go uzyskać, należy zainicjować postępowanie spadkowe przed Sądem lub udać się do notariusza, który sporządzi drugi z wymienionych wyżej dokumentów.

Po jakim czasie traci się prawo do spadku?

Jak wskazano wyżej, spadek sam w sobie się nie przedawnia. Przepisy nie nakładają obowiązku przeprowadzenia postępowania spadkowego. Dlatego też wniosek o stwierdzenie nabyciu spadku można złożyć w każdym czasie, nawet po kilkudziesięciu latach. Upływ czasu może jednak powodować utratę uprawnień dotyczących spadku lub doprowadzić do przedawnienia roszczeń związanych za spadkiem.

Utrata uprawnień w związku ze spadkiem

Podstawowym uprawnieniem spadkobierców jest złożenie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. W świetle przepisów prawa spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy, jednak jak wskazano wyżej nabycie to ma charakter tymczasowy. Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego spadkobierca od momentu, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania ma sześć miesięcy na złożenie oświadczenia, w którym może spadek przyjąć wprost, przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza, albo spadek odrzucić. Po tym terminie przyjmuje się, że dochodzi do dziedziczenia spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Drugim uprawnieniem spadkobierców jest wpis do rejestru fundacji lub fundacji rodzinnej, która została ustanowione przez spadkodawcę w treści testamentu – termin do dokonania wpisu to dwa lata od ogłoszenia testamentu.

Trzecim uprawnieniem dotyczącym spadku jest żądanie w postaci uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia. Instytucja niegodności dziedziczenia w swoim założeniu ma wyłączyć z kręgu spadkobierców osobę, która dopuściła się wobec spadkodawcy nagannych zachowań takich jak podrobienie testamentu czy dopuszczenie się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy. Termin na zgłoszenie takiego żądania wynosi rok od dnia powzięcia wiadomości o przyczynie niegodności, jednak nie później niż przed upływem trzech lat od otwarcia spadku.

Kolejnym uprawnieniem jest powołanie się na nieważność testamentu. Z nieważnością testamentu mamy do czynienia między innymi w sytuacji gdy został on sporządzony pod wpływem groźby lub w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Powołanie się na nieważność testamentu jest możliwie najpóźniej w ciągu trzech lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.

W praktyce może mieć również sytuacja, w której przyszły spadkodawca przed śmiercią złożył pozew o rozwód z wyłącznej winy drugiego małżonka. W przypadku śmierci spadkodawcy w toku postępowania rozwodowego sprawa ulega umorzeniu, a tym samym brak jest możliwości rozwiązania małżeństwa. W takiej sytuacji dopuszczenie do dziedziczenia drugiego małżonka, który w ocenie spadkodawcy doprowadził do rozpadu małżeństwa może jawić się jako niesłuszne.Przepisy przyznają jednak uprawnienie spadkobiercom zmarłego, którzy mogą dochodzić wyłączenia od dziedziczenia małżonka wobec którego spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. Termin do wszczęcia postępowania wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy).

W jakim czasie należy załatwić sprawy spadkowe?

Drugą kwestią o jakiej trzeba pamięć są roszczenia materialnoprawne związane ze spadkiem. Roszczenia te nie wygasają jak to ma miejscu w przypadku wyżej opisanych uprawnień, ale ulegają przedawnieniu. Oznacza to, że w świetle prawa takich roszczeń wciąż można dochodzić, jednak osoba zobowiązana do świadczenia może skutecznie uchylić się od spełnienia świadczenia jeśli podniesie zarzut przedawnienia. O jakich roszczeniach tutaj mowa? Podstawowym roszczeniem związanym ze spadkiem to roszczenie o zachowek lub o uzupełnienie zachowku.

„Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Z kolei roszczenia przeciwko osobie do osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanego od spadkodawcy zapisu windykacyjnego przedawnia się z upływem 5 lat od otwarcia spadku.” – wskazuje adwokat Agata Koschel-Sturzbecher.

Na koniec warto uczulić, że termin ten nie podlega przywróceniu. Dlatego też spraw spadkowych nie należy bagatelizować – w miarę możliwości należy jak najszybciej podjąć czynności by uregulować sprawy majątkowe po zmarłym.

Źródło: https://spadek-adwokat.pl/