Pantomogram – zdjęcie rentgenowskie zębów. Kiedy trzeba je wykonać?

Co to jest pantomogram?

Pantomogram to inaczej zdjęcie panoramiczne szczęki wykonane za pomocą specjalnego aparatu rentgenowskiego. Na wykonanej w ten sposób fotografii widoczne są wszystkie zęby oraz pozostałe struktury szczęki, jak kości i stawy żuchwowo-skroniowe. Pantomogram wykonywany jest w gabinetach stomatologicznych i ortodontycznych w celu doboru metody leczenia. Panorama szczęki pozwala wykryć nieprawidłowości w budowie zębów, żuchwy i tkanek oraz zmiany chorobowe w kościach i stawach szczęki.

Kiedy wykonywane jest zdjęcie pantomograficzne?

Zdjęcie pantomograficzne wykonywane jest m.in. przed założeniem aparatu ortodontycznego. Lekarz ortodonta jest w ten sposób w stanie precyzyjnie określić rozmieszczenie zębów oraz ich stan. Pozwala na to na indywidualny i odpowiedni dobór aparatu.

Stomatolog zleca pantomogram także przed zabiegiem usunięcia zębów (w szczególności ósemek). Powodem do wykonania zdjęcia jest także wszczepienie implantów. Panorama pozwala dokładnie ocenić stan kości i przyzębia oraz zobrazować położenie korzeni zębowych. Metoda umożliwia także określenie stopnia mineralizacji zębów oraz kierunku, w którym rosną.

Pantomogram wykonywany jest także przy urazach szczęki, takich jak m.in. złamanie żuchwy lub złamanie wyrostka zębodołowego. Technika obrazowania wykorzystywana jest również w diagnostyce i leczeniu chorób przyzębia oraz zaawansowanej próchnicy zębów. Wskazaniem do wykonania zdjęcia pantomograficznego może być także kamienica ślinianek.

Pantomogram wykonywany jest także przed niektórymi zabiegami chirurgicznymi, które nie dotyczą stricte jamy ustnej. Wskazaniem do wykonania zdjęcia jest m.in. operacja zaćmy. Panorama pozwala wykluczyć stan zapalny w jamie ustnej, który byłby przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu.

Pantomograf w diagnostyce

Panorama okolic szczęki znajduje także szerokie zastosowanie w diagnostyce. Zdjęcie rentgenowskie wykonuje się m.in. w celu znalezienia przyczyny bólu zębów oraz przeprowadzenia diagnozy na podstawie analizy ząb po zębie. Pantomograf pozwala także wykryć liczne anomalie rozwojowe, takie jak tyłozgryz, cherubizm lub dysplazja obojczykowo-czaszkowa. Panoramę wykorzystuje się również w celu diagnozy dysfunkcji u zesztywnienia stawów oraz diagnozy raka szczęki. Zdjęcie umożliwia także rozpoznanie kostniakomięsaka, szkliwiaka oraz hipofosfatemii.

Jak robi się pantomograf? Przebieg i przygotowania do badania

Badanie pantomograficzne wykorzystuje promienie RTG (rentgenowskie). Pacjent przytrzymuje zębami specjalny uchwyt, który pozwala precyzyjnie ustawić położenie aparatu rentgenowskiego. Wiązką promieni biegnie wzdłuż łuków zębowych prześwietlając okolice szczęki. Uzyskany obraz jest skanowany w taki sposób, aby uzyskać jak najlepszą jakość i precyzję, przy możliwie najmniejszej dawce promieniowania.

Zdjęcie panoramiczne wykonywane jest w pracowni RTG. Przed przystąpieniem do badania należy zdjąć wszelkie metalowe ozdoby i elementy garderoby oraz wyjąć ruchome protezy zębowe. Głównym przeciwwskazaniem do badania jest ciąża. Pantomograf można bezpiecznie wykonywać co dwa lata. Jest on polecany każdemu dorosłemu, który chce skontrolować stan swojej szczęki. Z badania najczęściej korzystają pacjenci leczeni ortodontycznie.

Jak interpretować wyniki pantografu?

Po uzyskaniu zdjęcia , specjalista porównuje prawą i lewą stronę jamy ustnej. W ten sposób jest w stanie wykryć ewentualne nieprawidłowości w obrazie. Przedmiotem analizy jest nie tylko lokalizacja zmiany, ale także wewnętrzna struktura, rozmiar, granica i kształt oraz to, jak oddziałuje ona na pozostałe elementy okolic szczęki. Na tej podstawie lekarz zleca dalsze leczenie.