Nocne dyżury zbędne? Okręgowa Izba Aptekarska wydała negatywną opinię dotyczącą pracy przasnyskich aptek po godzinie 23:00

Radni Powiatu Przasnyskiego przyjęli uchwałę ustalającą rozkład godzin pracy oraz harmonogram dyżurów aptek. Prezydium Okręgowej Rady Aptekarskiej Izby Aptekarskiej w Warszawie zaopiniowało ją negatywnie uważając, że w powiecie nie ma zapotrzebowania na nocne dyżury.

Problem, jak mają wyglądać dyżury aptek w powiecie wraca co jakiś czas. Zgodnie z obowiązującym art. 94 ustawy Prawo farmaceutyczne, rada powiatu w drodze uchwały określa rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu, w tym harmonogram dyżurów aptek, także w nocy i w dni wolne od pracy. Poza kompetencją rady powiatu do uchwalenia takiej uchwały, żaden przepis nie przewiduje możliwości i środków egzekwowania jego realizacji, gdy wyznaczona apteka nie wywiązuje się z harmonogramu dyżurów.

Skutek jest taki, że pacjenci co jakiś czas zgłaszają sytuację, że chcąc wykupić pilnie lek w porze nocnej lub w święta muszą udać się do Ciechanowa.

Problemem jest też fakt, że powiaty ustalają dyżury, ale nie płacą za nie, gdyż żaden przepis ustawy nie nakłada na nie takiego obowiązku. To budzi sprzeciw aptekarzy, którzy często, szczególnie  właśnie w małych miastach, twierdzą, że takie dyżury są nieopłacalne.

Przyjęty przez radę powiatu projekt wspomnianej uchwały, dotyczy okresu od 1 lipca 2023 r. do 30 czerwca 2024 roku i zakłada pełnienie dyżurów od poniedziałku do piątku w godz.: 20.00 – 08.00 dnia następnego, w sobotę w godz.: 16.00 – 08.00 dnia następnego, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy całodobowo w godz.: 08.00 – 08.00 dnia następnego  przez apteki zlokalizowane na terenie Miasta Przasnysz.

Zaproponowane godziny dyżurów związane są z zawieszeniem do odwołania działalności aptek „ELIXIR” znajdujących się  w Przasnyszu. Apteka „ELIXIR” przy ul. Rynek 19 była apteką najdłużej pracującą tj. do godz. 22.00 od poniedziałku do niedzieli  i w wybrane dni świąteczne (apteka jest obecnie remontowana. Zgodnie z informacją otrzymaną od Przemysława Bunika, wspólnika Elixir Buniek Petrykowski Sp.j. „po zakończeniu prac oraz dostarczeniu wszystkich zamówień z hurtowni farmaceutycznych, lokale zostaną niezwłocznie otwarte”- red.).

„Układając grafik pracy aptek w porze nocnej uwzględniono minimalny standard wynikający z ustawy Prawo farmaceutyczne poprzez zagwarantowanie, żeby w każdym czasie była czynna przynajmniej jedna apteka na obszarze powiatu”- napisano w uzasadnieniu uchwały.

Okręgowa Izba Aptekarska jest na „nie”

Projekt uchwały, który został zaopiniowany pozytywnie przez włodarzy miast i gmin powiatu przasnyskiego, nie zyskał akceptacji Okręgowej Izby Aptekarskiej, która zaopiniowała go negatywnie.   Farmaceuci argumentują, że rozkład godzin pracy aptek powiatu nie jest dostosowany do potrzeb ludności. „W ocenie właścicieli aptek działających na terenie powiatu, ze względu na rzeczywiste zapotrzebowanie ze strony pacjentów,  za wystarczający należy uznać rozkład pracy aptek do godz. 23.00 w dni powszednie  oraz niedziele i święta w godzinach 8.00 – 23.00.” Projekt zdaniem Izby nie uwzględnia również braków kadrowych aptek, a także nie zapewnia podmiotom prowadzącym apteki ogólnodostępne jakiegokolwiek wynagrodzenia z tytułu pełnienia dyżurów w porze nocnej oraz w niedziele i święta. „Konstytucja RP, oprócz zapewnienia ochrony zdrowia obywatelom, co jest obowiązkiem władzy publicznej,  w tym samorządowej, chroni również własność prywatną i nie nakazuje wykonywania darmowej pracy w interesie publicznym, w tym finansowania przez prywatnych właścicieli aptek obowiązków spoczywających na tej władzy” – pisze do powiatu Izba.

Powiat odpiera zarzuty

„ W orzecznictwie sądów administracyjnych wyrażany jest pogląd, że rozkład godzin pracy powinien zarówno być dostosowany do bieżących, codziennych potrzeb ludności  na powszechne wykonywane przez apteki ogólnodostępne usługi, świadczone  w zwykłych warunkach jak i nie może pomijać sytuacji nadzwyczajnych, których częstotliwości występowania nie sposób przewidzieć. Ustawodawca posłużył się pojęciem „również w porze nocnej” zmierzając tym samym do zapewnienia dostępności tych usług przez cały czas, a więc całodobowo. Przy ustalaniu rozkładu pracy aptek w porze nocnej  i dni wolne od pracy nie jest możliwe uwzględnienie kryterium potrzeb ludności, bowiem  nie sposób przewidzieć prawdopodobieństwa pojawienia się zdarzeń zagrażających zdrowiu lub życiu człowieka (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 lipca 2020 r. III SA/PO 335/20). Należy również zauważyć, że ustawodawca nie nałożył na organy powiatu obowiązku sformalizowanego przeprowadzania analiz potrzeb ludności w zakresie dostępu do aptek,  to brak przeprowadzenia takiej analizy nie stanowi warunku legalności podjęcia uchwały”- wyjaśnia Starostwo Powiatowe.

„Organ podejmując uchwałę ustalającą rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych nie może brać pod uwagę hipotetycznych trudności, jakie może mieć podmiot prowadzący aptekę w zrealizowaniu obciążającego go,  a wynikającego z art. 92 u.p.f. obowiązku obecności farmaceuty w godzinach czynności apteki. Zapewnienie obecności takiej osoby jest jedynie kwestią organizacyjną i sposób  jej rozwiązania zależy jedynie od decyzji podmiotu prowadzącego aptekę (wyrok NSA z dnia 13 sierpnia 2013 r. II GSK 585/12)” – odnosi się do kolejnego zarzutu w uzasadnieniu uchwały samorząd.

„W obecnym stanie prawnym, brak jest przepisu regulującego kwestię wynagrodzenia  z tytułu pełnienia dyżurów w porze nocnej oraz w niedziele i święta. W związku  z powyższym, zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie”- podaje.

Rada Powiatu przyjęła uchwałę ustalającą rozkład godzin pracy oraz harmonogram dyżurów aptek jednogłośnie. Radni wyrazili przy tym nadzieję, że dyżury aptek będą wyglądały „w życiu” dokładnie tak, jak w przegłosowanym rozkładzie.

ren