List starosty przasnyskiego do marszałka województwa w sprawie planu rozwoju Energetyki odnawialnej w powiecie przasnyskim

Przasnysz, 2013-03-23.

                                                                                                     Sz. P.  Adam  Struzik

                                             Marszałek Województwa Mazowieckiego

     W nawiązaniu do rozmowy w Przasnyszu w dn. 22 bm. opiszę krótko plan rozwoju energetyki odnawialnej w powiecie przasnyskim.

Celem tego planu jest samowystarczalność energetyczna. Obecnie najdroższym produktem importowym do powiatu jest energia. Mieszkańcy powiatu wydają na nią ok. 100 mln zł rocznie.  Powiat nie posiada własnych kopalnych źródeł energii dlatego upatrujemy swojej szansy w energetyce odnawialnej. Każde zmniejszenie importu energii zwiększy zamożność mieszkańców powiatu.

Rachunek ekonomiczny wskazuje, że wyprodukowana w powiecie energia nie musi być bezpośrednio zużyta na własne potrzeby, lecz będzie przedmiotem obrotu zewnętrznego, dającego możliwość uzyskania dodatkowych dochodów z tzw. zielonych certyfikatów. Samowystarczalność rozumiemy więc na zasadzie zrównoważenia dochodów z wyprodukowanej w powiecie energii z kosztami jej zakupu. Powiat nie nastawia się więc na dużą ilość rozproszonych przyobiektowych źródeł energii, gdyż ekonomia takich rozwiązań jest wątpliwa, ale na budowę wysokowydajnych źródeł prywatnych i publiczno-prywatnych wykorzystujących pieniądz do organizacji obrotu energią.

Kierując się tą filozofią samorząd powiatowy rozpoczął procedury wyboru partnera prywatnego do budowy elektrowni fotowoltaicznej. Partner prywatny jest samorządowi niezbędny ze względu na potrzebny kapitał oraz konieczność zarządzania powstałą infrastrukturą. Powiat dzięki inwestycji zamierza zmniejszyć koszty opłat za energię elektryczną w swoich obiektach publicznych, takich jak szkoły, obiekty sportowo-rekreacyjne, dp-sy, szpital, urzędy.

Powiat wniesie do partnerstwa publiczno-prywatnego grunt, który już mamy, logistykę, możliwość przyłączenia do sieci dzięki budowie nowej linii energetycznej 110 kV oraz nowego GPZ. Gdyby w nowej perspektywie unijnej zaistniała możliwość dofinansowania takich inwestycji w ramach RPO, to samorząd mógłby liczyć na większe i dłuższe korzyści w zaspokojeniu publicznych potrzeb energetycznych.

Drugim punktem aktywności powiatu przasnyskiego jest pozyskanie energii cieplnej dla potrzeb samorządowych obiektów publicznych. Chcemy w tej sprawie podjąć współpracę partnerską dwustopniową. Pierwsza dotyczyć będzie przedsiębiorcy realizującego biogazownię o mocy 2 MW w PSG w Sierakowie. Od niej Starostwo odkupi, za cenę max 25% ceny obecnie obowiązującej, ciepło odpadowe powstające w procesie kogeneracji przy produkcji energii elektrycznej. Ciepło to jednak będzie zbyt daleko od obiektów powiatowych, aby można je było przetransportować. Dlatego potrzebny jest partner II stopnia. Jego zadaniem będzie sprzedaż ciepła w pobliżu miejsca wytworzenia (powiatowi nie wolno prowadzić takiej działalności gospodarczej), a pozyskane pieniądze partner przeznaczy na pokrycie kosztów ogrzewania obiektów powiatowych. Za swoją usługę partner uzyska wynagrodzenie. Przy wykorzystaniu dopłat ekologicznych koszty zaopatrzenia energetycznego powiatowych obiektów publicznych spadną do kilku procent kosztów obecnie ponoszonych.

Projekt powiatu ma znamiona innowacji organizacyjnej i już wzbudził duże zainteresowanie bogatych inwestorów prywatnych. Biogazownia jest w końcowej fazie projektowania, a elektrownia fotowoltaiczna może mieć tylko barierę przyłączeniową, gdyż inwestorzy prywatni walczą o możliwość przyłączenia aż kilkudziesięciu MW. Będziemy w przetargu wybierać realną wielkość. Najbardziej prawdopodobna jawi się elektrownia o mocy ok. 20 MW w gm. Chorzele, gdzie powiat nabył grunty w sąsiedztwie planowanej budowy nowego GPZ 110/15 kV. GPZ zostanie od razu przystosowany do przyłączenia tak dużej mocy.

Za ok. 2 lata głównym zmartwieniem powiatu może być wykorzystanie nadmiaru prawie bezpłatnej energii (powiat nie może jej sprzedawać, gdyż prawo zabrania powiatom prowadzenia działalności gospodarczej).

Dlatego, chociaż wiem, że może to wyglądać na prośbę zbyt wygórowaną, to jednak proszę o rozważenie uaktywnienia listy rezerwowej z działania 6.2 Turystyka RPO WM dla projektów całkowicie przygotowanych do realizacji. W działaniu 6.2 istnieje znaczna kwota nie wykorzystanych środków (ok. 11 mln euro po odjęciu puli na małe projekty). Nie mniej znaczna pula środków zarezerwowanych jest na projekty wybrane w ramach preselekcji na podstawie ogólnych założeń, ale nie mających szans na realizację. Przykładem takiego projektu jest projekt gm. Krasne, dot. kolejki wąskotorowej, złożony w partnerstwie z LOT, który zrzesza m.in. samorządy miasta Przasnysz, Gm. Przasnysz, Gm. Czernice Borowe. Gminy te nie ukrywają, że nie ma już szans na realizację tego projektu w obecnej perspektywie finansowej. Gmina Krasne podejmuje obecnie próby przekazania kolejki z powrotem do skarbu państwa, co oznacza, że obowiązek jej zabezpieczenia spadnie na starostę, który zostanie zobowiązany do jej utrzymania w ramach wykonywania zadań rządowych. Oceniam, że w połączeniu z planowanymi przez powiat przasnyski obiektami Mazowieckiego Centrum Sportów Zimowych, reaktywacja kolejki ma swoje uzasadnienie.

Warunkiem opłacalności przedsięwzięcia jest jednak realizacja w latach 2013 – 2014 projektu Starostwa Powiatowego w Przasnyszu MCSZ kompleks Przasnysz, znajdującego się na początku listy rezerwowej w działaniu 6.2 RPO WM.

Projekt ten mógł automatycznie wejść na listę podstawową, gdyby nie zmiana regulaminu w trakcie procesów odwoławczych. Nasz projekt nie mógł być przedmiotem odwołania, gdyż uzyskał więcej niż 60% punktów. W tej sytuacji projekty ocenione przez pierwszy panel ekspertów na poziomie poniżej 60% zyskały nieuzasadnioną przewagę. Najgorzej, że projekty, które nas wyprzedziły często, podobnie jak wspomniana kolejka, nie są gotowe do realizacji, co zagraża realizacji całego programu na poziomie województwa.

Projekt Starostwa Powiatowego w Przasnyszu jest kompletny i całkowicie przygotowany do rozpoczęcia budowy. Na jego realizację potrzeba dwóch lat. Oznacza to, że nadchodzi ostateczny termin na podjęcie uchwały Zarządu Województwa Mazowieckiego niezbędnej do uruchomienia procesu.

Dlaczego nasz projekt powinien być zrealizowany?

1)    Mazowieckie Centrum Sportów Zimowych, po fiasku projektu Termy Gostynińskie, pozostaje jedynym projektem na północnym Mazowszu o znaczeniu ponadlokalnym, mogącym swoją ofertą zastąpić z nawiązką planowaną ofertę w Gostyninie. Funkcjonujące obecnie na Mazowszu obiekty oparte na źródłach termalnych, są bardziej przystosowane do wykorzystania w okresie wakacyjnym. Nasz projekt ma tę przewagę, że zachowuje swoje walory na pozostałe 10 miesięcy roku, a jego użyteczność wzrasta w okresie zimowym, kiedy morze, czy Mazury przeżywają martwy sezon. Pomimo porównywalnego znaczenia projekt starostwa przasnyskiego jest prawie 6-krotnie tańszy niż projekt gostyniński.

2)    Całkowite zapotrzebowanie na energię elektryczną i cieplną obiektów MCSZ w Przasnyszu zostanie pokryte z odnawialnych źródeł energii. Zaplanowane w tym celu przez powiat partnerstwo publiczno-prywatne II stopnia pozwoli na zmniejszenie kosztów zakupu energii elektrycznej i cieplnej do zaledwie kilku procent cen rynkowych. Ten element przasnyskiego kompleksu uczyni zeń najbardziej nowoczesny kompleks sportowo-rehabilitacyjny w Polsce. Natomiast organizacja zaopatrzenia energetycznego, może uchodzić za innowację o znaczeniu europejskim.

3)    Realizacja dużego kompleksu w Przasnyszu została poprzedzona zebraniem doświadczeń nad małym, przyszkolnym kompleksie chorzelskim, co zwiększa szansę uniknięcia kosztownych błędów. Na marginesie, planowany do oddania w czerwcu 2013 r. obiekt w Chorzelach ma już zapewnione pełne finansowanie i wykorzystanie średnio 14 godzin na dobę w ramach umowy czterech samorządów powiatu przasnyskiego, Miasta i Gminy Chorzele, gm. Jednorożec i gm. Krzynowłoga Mała.

4)    Utrzymanie i pełne wykorzystanie kompleksu w Przasnyszu jest zapewnione umową partnerską powiatu przasnyskiego z samorządem miasta Przasnysz, gm. Przasnysz, gm. Czernice Borowe i gm. Krasne.

5)    Mazowieckie Centrum Sportów Zimowych, w zestawieniu z Przasnyską Strefą Gospodarczą, zawansowaną kogeneracją energetyczną,  znakomitym szpitalem powiatowym, domami pomocy społecznej o standardzie europejskim i działającymi szkołami – Zespołem Medycznych Szkół Policealnych, Wyższą Szkołą Języków Obcych, powiatowymi szkołami zawodowymi i ogólnokształcącymi może uczynić z powiatu przasnyskiego lokalny ośrodek wzrostu zmieniający tradycyjnie zapóźniony region w samowystarczalny ekonomicznie region kooperujący z Metropolią Warszawską i innymi powiatami zarówno w obszarze wytwarzania, jak i w dziedzinie rekreacji i wypoczynku.

6)    Program RPO WM w bieżącej perspektywie daje ostatnią realną szansę na sfinansowanie kompletnego zadania.

Szanowny Panie Marszałku, realizacja tak dużego projektu, łączy się też z ryzykiem. Na pewno nie raz spotkał się Pan z opiniami, że powiat przasnyski może nie udźwignąć zadania, zwłaszcza na etapie eksploatacji. Można też mieć obawy, że front inwestycyjny realizowany przez rolniczy powiat jest zbyt szeroki, że tego typu inwestycje leżą raczej w kompetencjach miast, a nie powiatów.

Analogiczne zastrzeżenia formułowane były wtedy, kiedy nasz powiat przystępował do porównywalnych kosztowo projektów takich jak budowa szpitala, całościowa przebudowa obiektów oświatowych, kompleksowa budowa dróg, czy inwestycja w Przasnyskiej Strefie Gospodarczej. Jest Pan  politykiem szczebla ogólnopolskiego, który pierwszy dostrzegł w tych planach zasadność i realność. Bez Pana pozytywnej postawy nie powstałby nowy szpital w Przasnyszu, dziś wyróżniony Złotą Perłą Medycyny, bez zadłużenia, oblegany ponad swoje możliwości lokalowe. Nie powstałyby szkoły, boiska, hale sportowe, drogi i Przasnyska Strefa Gospodarcza, a zatem i te 23 przedsiębiorstwa, które w pierwszych miesiącach od oddania strefy do użytku tutaj znalazły najkorzystniejszą dla siebie lokalizację. Nawet tak wyjątkowy projekt, jak pas infrastrukturalno drogowy, dzięki któremu powiat ma szansę zapomnieć o braku prądu, czy gazu nie czekał długo na Pana uznanie i pozytywną ocenę.

Dlatego jestem skłonny wierzyć, że i tym razem ważenie ryzyk i korzyści wskaże na kierunek realizacji.

Powiat jest obecnie w apogeum swoich możliwości kadrowych. Posiada kilkanaście zespołów realizujących projekty inwestycyjne różnego rodzaju. Każdy zespół jest w stanie wzmocnić inny zespół, lub przejąć całościowo jego zadania. Tak zorganizowanych kadr szkoda byłoby nie wykorzystać lub je rozproszyć. Zdaję sobie sprawę, że ta sytuacja nie będzie trwała wiecznie.

Dlatego chcę ją wykorzystać do przekroczenia, mówiąc językiem fizycznym, tzw. masy krytycznej, która pozwoli na wyzwolenie energii powiatu o charakterze łańcuchowym, utrzymującej samodzielność i tworzącej wartość dodaną.

Mazowieckie Centrum Sportów Zimowych w Przasnyszu, obok bocznicy kolejowej w Chorzelach, jest ostatnią brakującą cegłą do uzyskania tej masy krytycznej.

Województwo Mazowieckie, które jest bezdyskusyjnym liderem prekursorskich i innowacyjnych rozwiązań, wzbogaci się o następny przykład dobrej praktyki.

Z wyrazami najwyższego szacunku

Zenon Szczepankowski