Horrendalne ceny węgla na składach w Przasnyszu. „Zimą będzie dramat”.

Węgiel na składach w powiecie przasnyskim kosztuje zawrotne sumy, a towaru brakuje. O możliwości nabycia opału za 966 złotych za tonę można tylko pomarzyć.

Choć mamy największe pokłady węgla w Europie, polskie kopalnie są zamykane, a rodzima produkcja węgla pokrywa obecnie jedynie 80 proc. zapotrzebowania. Reszta to import, który w większości pochodził z Rosji, i z dnia na dzień został objęty przez polski rząd embargiem. Choć Unia Europejska także wprowadziła sankcje, odroczyła je na kilka miesięcy, dając czas na sprowadzenie odpowiedniej ilości surowca. Polscy dostawcy takiej możliwości nie mieli, a efekty widać na składach w powiecie przasnyskim, na których ceny są zawrotne, a opału brakuje.

Jeszcze na początku 2021 r. tona ekogroszku w Przasnyszu kosztowała ok. 900 zł. Dziś trzeba zapłacić od 2 900 do ponad 3 000 zł, ale problemem jest nie tylko cena, ale również dostępność. Nie inaczej jest w przypadku węgla kamiennego, który nie dość, że kosztuje horrendalne pieniądze (średnio od 2600 do 3000 zł), to na niektórych składach zwyczajnie go brakuje, a towar dostępny jest na zapisy lub wyłącznie dla stałych klientów.

Najtańszy węgiel, jaki udało nam się znaleźć w Przasnyszu, ze składu przy ul. Kolejowej, pochodzi z dostaw sprzed embarga, kosztuje 2 400 zł za tonę i jest na wyczerpaniu. Właściciel punktu zamówił nowy towar, ale czeka na niego już 4 tygodnie i wcale nie ma pewności, czy dostawa dotrze.

„Węgla brakuje i brakować będzie”

– To, co zamawiamy, przychodzi z trudem, a kiedy już jest, sprzedaje się niemal na pniu. Nie ma możliwości, abym miał na placu duży zapas węgla, jakim dysponowałem w latach poprzednich. Węgla brakuje i brakować będzie — przyznaje jeden z właścicieli przasnyskich składów.

Część punktów sprzedaży opału wycofała się z branży. Właściciel jednej z takich firm w powiecie przasnyskim, zajmujący się także usługami tartacznymi, który zaprzestał sprzedaży węgla wkrótce po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, mówi bez ogródek: „zimą będzie dramat”.

Od innego dostawcy usłyszeliśmy z kolei, że bliżej zimy węgiel może kosztować nawet 4 000 zł za tonę, a z wyrazu jego twarzy oraz tembru głosu trudno było wnioskować czy to ponury żart, czy realny scenariusz.

Sprawę komplikuje fakt, że na składach od tygodni nie pojawiają się klienci, którzy wstrzymują się z zakupem w oczekiwaniu na zapowiadaną rządową pomoc. To powoduje, że sprzedawcy nie próbują ściągać drogiego zagranicznego węgla, ponieważ nie mają na to środków.

Rząd zapowiada pomoc, ale na razie nie sposób z niej skorzystać

W odpowiedzi na zawrotne ceny opału prezydent podpisał ustawę o ochronie odbiorców paliw, która ustala maksymalną cenę – 966 złotych 60 groszy za tonę węgla dla odbiorców indywidualnych oraz wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych. Sprzedawcy mogli w zamian liczyć na rekompensatę nie wyższą niż 1073,13 gr brutto. Niestety żaden ze składów w powiecie przasnyskim nie sprzedaje czarnego złota w takiej cenie, co więcej sprzedawać nie zamierza, ze względu na prosty rachunek zysków i strat. Właściciel jednego z punktów sprzedaży opału w Przasnyszu podsumował pomysł rządu krótko:

– To nieopłacalne. Gdybyśmy zdecydowali się na przystąpienie do programu, czekałoby nas bankructwo, bo nie dość, że kilka miesięcy musielibyśmy czekać na rekompensatę od rządu, to do każdej tony węgla musielibyśmy dołożyć kilkaset złotych.

W odpowiedzi na sygnały płynące z branży, rządzący zorientowali się, że żadna z 7.700 prywatnych firm nie jest zainteresowana sprzedażą opału za 966,60 zł za tonę. Rząd więc chce wycofać się z ustawy o dopłatach do węgla i wprowadzić dodatek dla klientów. W poniedziałek 18 lipca, w wykazie prac legislacyjnych rządu pojawiły się założenia projektu ustawy. Zakłada on wprowadzenie jednorazowego dodatku węglowego w wysokości 3 tys. zł. Dodatek przysługiwać ma gospodarstwu domowemu, gdzie głównym źródłem ogrzewania jest m.in. kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, kuchnia węglowa lub piec kaflowy, zasilane węglem kamiennym, brykietem lub pelletem, zawierającymi co najmniej 85 proc. węgla kamiennego.

Dla właścicieli domów ogrzewanych pelletem drzewnym, olejem opałowym i gazem, których ceny też biją rekordy, rekompensat na razie nie przewidziano.

Polska dopłaca do zamykania kopalń

Choć rząd, realizując politykę klimatyczną UE, nadal planuje zamykać kopalnie i dopłaca do redukcji wydobycia, w obliczu kryzysu energetycznego usiłuje doraźnie zwiększyć moce Polskich kopalń. Niestety wiadomo, że rodzime spółki dziury po rosyjskim węglu nie zdołają zasypać.  Stąd olbrzymia presja na import z najdalszych zakątków świata. Wśród jednostek, oczekujących w portach w Gdańsku i Świnoujściu, są statki z węglem, płynące z m.in. z Australii, Indonezji, RPA, Mozambiku, USA, Kanady i Kolumbii, ale to nadal kropla w morzu potrzeb.

Choć w obliczu kryzysu energetycznego liczne kraje UE zdecydowały się na powrót do węgla, Polska planuje dalsze ograniczanie wydobycia i pogłębianie uzależnienia rodzimej gospodarki od dostaw z zewnątrz. Z planów wynika, że dopłaty do ograniczenia zdolności produkcyjnych polskich przedsiębiorstw górniczych wyniosą w 2022 r. ponad 6 mld zł, a w latach 2022-2031 łącznie 28,8 mld zł.

Na wypłatę dodatku węglowego rząd zamierza przeznaczyć ok. 11,5 mld zł.

M.Jabłońska