157. rocznica wybuchu powstania styczniowego. Uroczystości na terenie powiatu przasnyskiego.

W środę, 22 stycznia 2020 roku, starosta Krzysztof Bieńkowski zapalił znicz pod pomnikiem Stefana Cieleckiego pseud. ,,Orlik” w Przasnyszu. Oddał tym samym cześć wszystkim powstańcom styczniowym, tym znanym z imienia i nazwiska, ale też i tym mniej znanym lub całkowicie zapomnianym bohaterom, którzy przelewali swoją krew za wolność naszej Ojczyzny, również na terenie dzisiejszego powiatu przasnyskiego.

W Przasnyszu żywo kultywuje się pamięć Stefana Cieleckiego pseud. „Orlik”. W 1983 roku drewniany krzyż zastąpiono pomnikiem w formie głazu na wysokim postumencie z tablicą pamiątkową. Imię „Orlika” nosi ulica i osiedle mieszkaniowe w Przasnyszu.

Palemon Nowicki, wraz z Józefem Trąmpczyńskim, byłym porucznikiem garnizonu przasnyskiego, na początku czerwca 1863 roku utworzyli oddział 240 powstańców. Dzięki ich heroizmowi, udało się utrzymać Płaską Górę (pod Drążdżewem) przed rosyjskim naporem, zmuszając oddziały nieprzyjaciela do odwrotu.

Tomasz Kolbe – naczelnik wojskowy powiatu przasnyskiego. Urodzony w 1828 roku w Sielcu (powiat ostrowski). Dzierżawca wsi Dąbrówka k. Chorzel. Był odpowiedzialny za przygotowania powstania w powiecie przasnyskim. Próbował wraz ze swoim oddziałem rozbić garnizon carski w Przasnyszu – niestety próba ataku nie powiodła się. 3 lutego 1863 roku Kolbe wraz z oddziałem Kurpiów wyzwolił Chorzele z rąk rosyjskiego zaborcy. Następnie organizował kolejne oddziały powstańcze w powiatach mławskim i ciechanowskim. Zginął 5 maja 1863 roku w zasadzce k. Rydzewa (powiat ciechanowski). Doczekał się popiersia przy jednym ze skwerów w Ciechanowie. Dopiero od maja 2018 roku patronuje jednej z chorzelskich ulic.

Fortunat Jajko (1826-1911) – pomagał powstańcom styczniowym. Za działalność konspiracyjną został zesłany na 20 lat na Syberię. Osiadł w Przasnyszu w 1877 roku i do śmierci był kapelanem zakonnym sióstr kapucynek.

Podpor. Marcjan Rżygałowski – uczestnik powstania styczniowego. Weteran zmarł 18 lipca 1937 roku, w wieku 95 lat.

Zygmunt Padlewski (1836-1863) – jeden z pierwszych organizatorów oddziałów powstańczych na Kurpiach. Patronuje jednej z chorzelskich ulic.

Wiktor Dobrosielski (1827-1898) – naczelnik wojenny powiatu przasnyskiego, organizator grupy powstańczej w przasnyskich lasach.

Powstanie styczniowe wybuchło w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku w wyniku niepodległościowych dążeń Polaków do pełnej suwerenności, wolności i z potrzeby własnej państwowości, a także sprzeciwu wobec carskiemu systemowi politycznemu i aparatowi ucisku i represji. Chciano też zapobiec kolejnym tzw. brankom młodzieży do carskiej armii. Działania miały charakter wojny partyzanckiej i prowadzone były na wielu obszarach Królestwa Polskiego, również w granicach dzisiejszego powiatu przasnyskiego. W walkach uczestniczyły różne warstwy i grupy społeczne: szlachta, mieszczaństwo, robotnicy, chłopi, feudałowie, studenci i duchowieństwo, a nawet kobiety. Powstanie zakończyło się niepowodzeniem. Przyjmuje się, że oddziały powstańcze walczyły z wrogiem do końca 1864 roku. W historiografii podaje się, że stoczono ponad 1 200 bitew i potyczek. Poległo ok. 15 000 powstańców, a ok. 40 000 uczestników powstania zesłano na Syberię, zaś ok. 10 000 Polaków wyemigrowało w obawie przed represjami. Skonfiskowano ok. 1 800 majątków ziemskich. Mimo klęski, powstanie wzmocniło poczucie jedności narodu polskiego i pogłębiło uczucia patriotyczne. Myśl o wolności nie opuściła Polaków w kolejnych dziesięcioleciach.