Jednorożec i okolice oczami emigranta z USA. Projekcja filmu z 1967 roku.

W niedzielę, 29 grudnia, w Lokalnym Ośrodku Kultury w Jednorożcu odbyła się projekcja filmu, który trafił do Stowarzyszenia „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej” w ramach akcji archiwum społeczne w gminie Jednorożec.

Zgromadzeni w liczbie blisko 50 osób, oglądając ok. 35-minutowy film, mogli wrócić wspomnieniami do dzieciństwa albo dowiedzieć się, jak dawniej wyglądało życie naszych przodków i sąsiadów.

Zanim jednak rozpoczął się pokaz, wprowadzenie historyczne na temat autora filmu oraz archiwum społecznego zapewniła Maria Weronika Kmoch. Zamykając oczy podczas opowieści o Jednorożcu i Stegnie, zebrani w sali przenieśli się do rzeczywistości sprzed ponad pół wieku. Podczas projekcji film był zatrzymywany, by wyjaśnić pokazywane obrazy, określić, gdzie dzieje się akcja, zauważyć pewne „smaczki”, jak np. czerwone flagi na przasnyskim rynku obok biało – czerwonych.

Film nakręcony został podczas podróży rodziny Lesińskich po Polsce w 1967 r. Oprócz widoków z Jednorożca, Stegny i Przasnysza pojawiły się ujęcia z wyjazdów m.in. do stolicy, Gdańska, Oświęcimia czy Krakowa. W ten sposób widzowie mogli szerzej spojrzeć na utrwaloną rzeczywistość i przypomnieć sobie / dowiedzieć się np. o ówczesnej modzie, komunikacji czy zabudowie. Z kolei ujęcia z Jednorożca pokazały codzienną pracę na roli w okresie żniw oraz życie kulturalne i religijne.

Autorem prezentowanego filmu jest Stanisław Lesiński. Urodził się 25 marca 1917 r. w Easthampton w Massachusetts. Jego rodzice Stanisław Lesiński i Leokadia z Berków wyjechali z Polski przed I wojną światową. W 1922 r. rodzice wraz z nim oraz jego młodszym bratem Kazimierzem powrócili do Jednorożca. Tam zastał ich wybuch II wojny światowej. Na początku wojny S. Lesiński dostał się do niewoli niemieckiej, ale na szczęście szybko wrócił do Jednorożca. W domu czekało na niego pięcioro młodszego, osieroconego rodzeństwa i hektary ziemi do uprawiania. Jako najstarszy gospodarzył na ziemi rodzinnej do roku 1947. Okupacja niemiecka oraz działania wojenne niszczyły każdą podjętą próbę ulepszenia rodzinnego majątku. W dniu 5 maja 1945 r. Stanisław ożenił się. Dwa lata później na pokładzie amerykańskiego okrętu wojennego „Ernie Pyle”, który zacumował w Gdyni, popłynął do Stanów Zjednoczonych. W listopadzie 1948 r. dotarła do niego żona wraz z córką Anią. Była pierwszą Polką, która przyleciała linią skandynawską do Ameryki, o czym pisano w amerykańskiej prasie. Na obczyźnie przyszła na świat następna córka. Stanisław Lesiński doczekał się czwórki wnuków i prawnuków. Udzielał się w organizacjach polonijnych i w kościele. Wspierał również parafię w Jednorożcu oraz OSP w Jednorożcu. Był kopalnią wiedzy o Jednorożcu i czasach przedwojennych. Mimo, że większość życia spędził w Stanach, to swoje serce zostawił w Jednorożcu.

Wśród zgromadzonych byli nie tylko mieszkańcy Jednorożca czy Stegny, ale też m.in. Przasnysza i Parciak. Cieszy też fakt, że było to bardzo międzypokoleniowe spotkanie, bo na widowni zasiedli widzowie od malucha do seniora