Epidemiolodzy rekomendują: członkowie komisji wyborczych zabezpieczeni jak personel na oddziałach zakaźnych.

Partia rządząca prze do zorganizowania wyborów prezydenckich w najbliższych tygodniach, mimo że liczba zakażeń nie zwalnia tempa. Epidemiolodzy opiniują, że członkowie obwodowych komisji wyborczych powinni urzędować zabezpieczeni po zęby. Wytyczne obejmują zastosowanie fartucha foliowanego z rękawami w skojarzeniu z czepkiem i ochraniaczami na buty lub alternatywnie kombinezonu wodoodpornego z kapturem, a dodatkowo maski, gogli lub przyłbicy, oraz dwóch par rękawic winylowych. Wyobraziwszy sobie taki kształt prac komisji wyborczych, można dostać ataku kaszlu i duszności. Zamienny efekt przyniesie poddanie setek tysięcy osób kwarantannie.

Do prezydentów, burmistrzów oraz wójtów przesłano przeznaczoną dla Senatu RP opinię Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych z 20 kwietnia 2020 r. w sprawie ustawy o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. Z dokumentu płyną restrykcyjne wytyczne, wynikające z zagrożenia epidemicznego.

W Polsce według najnowszych danych Ministerstwa Zdrowia zanotowano już w sumie 10 034 przypadków zakażenia koronawirusem, a ich liczba w nie chce spadać. Komisji wyborczych w całej Polsce jest 27 tys. By je obsadzić, potrzeba około 250 tys. osób i tyle osób mają obejmować restrykcyjne środki ograniczające zagrożenie.

Jak czytamy w opinii epidemiologów: „Prace obwodowej komisji wyborczej wymagają przebywania od 3 do 45 osób w jednym pomieszczeniu przez dłuższy czas zarówno z racji posiedzeń poprzedzających wybory jak i w trakcie samych wyborów. Dla zminimalizowania ryzyka przeniesienia zakażenia członkowie komisji powinni zostać poddani badaniu wymazów z nosogardzieli w kierunku SARS-CoV-2 z wykorzystaniem metod molekularnych RT PCR w czasie pozwalającym na uzyskanie wyniku tego badania przed podjęciem czynności związanych z ich pracą w obwodowej komisji wyborczej. W przypadku wyniku dodatniego członek obwodowej komisji wyborczej powinien zostać wykluczony z jej składu ze względów epidemiologicznych. Jednak art. 11 Ustawy nie przewiduje wygaśnięcia członkostwa w obwodowej komisji wyborczej w wyniku koniecznej izolacji związanej z zakażeniem lub kwarantanny będącej wynikiem kontaktu z osobą zakażoną SARS-CoV-2.

Należy pamiętać, że czułość badania wykonywanego z materiału pozyskanego z jamy nosowo-gradłowej wynosi około 70%, co oznacza, że u 30% osób zakażonych SARS-CoV-2 uzyskuje się wynik ujemny, a osoby te mogą zakażać inne osoby. Oznacza to, że nie można wykluczyć całkowicie ryzyka, że wśród członków obwodowej komisji wyborczej znajdują się osoby zakażone. Jedyną formą zabezpieczenia przy długotrwałym przebywaniu w pomieszczeniu z osobą zakażoną jest zastosowanie procedur i środków ochrony osobistej, jakie są zalecane przez WHO, ECDC, MZ i GIS w oddziałach zakaźnych przyjmujących osoby zakażone lub podejrzane o zakażenie SARS-CoV-2. Obejmują one zastosowanie fartucha foliowanego z rękawami w skojarzeniu z czepkiem i ochraniaczami na buty lub alternatywnie kombinezonu wodoodpornego z kapturem, a dodatkowo maski, gogli lub przyłbicy, oraz dwóch par rękawic winylowych.

Maksymalny czas pracy w takim stroju w praktyce wynosi nie więcej niż 2-4 godzin w zależności od wytrzymałości fizycznej. Członkowie komisji powinni zostać przeszkoleni ze sposobu zakładania i zdejmowania strojów ochronnych, gdyż ich nieprawidłowe stosowanie, a zwłaszcza zdejmowanie jest częstym powodem zakażeń. Ustawa w art. 12, ust 5 i 6 nie precyzuje sposobu zabezpieczenia członków komisji wyborczych przed zakażeniem SARS-CoV-2, ani w zakresie wykonywania badań molekularnych w okresie poprzedzającym pracę Komisji, ani w zakresie stosowania środków ochrony osobistej, ani też szkolenia w ich stosowaniu. Ze względu na utrudnioną dostępność dobrych jakościowo kombinezonów pozwalających na dłuższą pracę, rozwiązaniem alternatywnym może być nałożenie na wszystkich członków obwodowych komisji wyborczych 14-dniowej kwarantanny przed każdą turą wyborów. Niestety kwarantanna nie zabezpieczy przed innymi zagrożeniami, takimi jak choćby potencjalna zakaźność zawartości pakietu wyborczego. (…)

Ryzyko przeniesienia zakażenia w pakietach wyborczych

Według aktualnie dostępnych danych koronawirusy mogą przetrwać na zanieczyszczonych powierzchniach papierowych nawet przez kilka dni. W oparciu o treść art. 3, 5 i 14 Ustawy można stwierdzić, że ze względów technicznych dezynfekcja pakietów wyborczych i ich zawartości może być utrudniona lub wręcz niemożliwa. Ustawa nie przedstawiła rozwiązań technicznych pozwalających na wyeliminowanie ryzyka zakaźności materiałów zawartych w pakietach wyborczych. Oznacza to, że zarówno zewnętrzna część pakietu jak i jej zawartość może stanowić materiał zakaźny.

Ryzyko wzajemnego zakażania osób oddających głosy

Ustawa nie zawiera informacji na temat zachowania bezpieczeństwa podczas oddawania głosów. Nie sprecyzowano lokalizacji nadawczych skrzynek pocztowych, do których zbierane będą koperty zwrotne i sposobu organizacji przemieszczania się głosujących w ich otoczeniu w sposób ograniczający ryzyko wzajemnego zakażania. Ryzyko zakażenia osób transportujących urny zawierające koperty zwrotne.  Ustawa nie zawiera informacji o sposobie odbierania kopert zwrotnych, co nie pozwala ocenić poziomu ryzyka zakażenia osób je transportujących.

Podsumowując, stwierdzamy że w aktualnej sytuacji epidemiologicznej związanej z pandemią COVID-19 ustawa w przedstawionej formie nie zapewnia ochrony przed zakażeniem SARS-CoV-2 zarówno członkom obwodowych komisji wyborczych, osobom głosującym, jak i zapewniającym obsługę techniczną wyborów. Niesie przez to ryzyko nasilenia rozprzestrzeniania się zakażeń SARS-CoV-2.

Treść niniejszej opinii została zaakceptowana przez Zarząd Główny PTEiLChZ poprzez głosowanie drogą e-mailową w dniach 19 i 20 kwietnia 2020 głosami na „tak” wszystkich członków Zarządu Głównego.

M. Jabłońska