Dlaczego kolejki w aptece są takie długie? Na czym polega praca farmaceuty?

Wielokrotnie zastanawiałeś się dlaczego musisz stać w długiej kolejce czekając na swoje leki? Przecież to takie proste przeczytać co jest napisane i wydać – wydawałoby się nic skomplikowanego. Z tego artykułu, napisanego przez wykładowczynię przasnyskiego „Medyka”, poznasz ciekawe fakty o pracy aptek i farmaceutów i dowiesz się jak skomplikowane procesy zachodzą w ich pracy.

Wydanie leków, to tylko z pozoru bardzo łatwa czynność. W aptece pracuje wykwalifikowany personel – magistrzy farmacji, którzy ukończyli trwające 5 i pół roku studia na Uniwersytecie Medycznym oraz technicy farmaceutyczni, którzy ukończyli 2,5 letnią obecnie Szkołę Policealną. To oni na co dzień mają kontakt z pacjentami realizującymi recepty. Przychodząc do apteki, podajemy wersję papierową recepty lub czterocyfrowy kod i PESEL osoby, na którą została wypisana.

Tu zaczyna się pierwszy etap weryfikacji – sprawdzenie danych, a jest ich całkiem sporo: nazwa przychodni, adres, REGON, numer telefonu, dane lekarza, dodatkowe uprawnienia, dane pacjenta, jego adres i numeru PESEL. Nieprawidłowe dane należy poprawić, gdyż farmaceuta ponosi odpowiedzialność finansową za refundację niewłaściwie wydanego leku, co wynosi czasami nawet kilka tysięcy złotych.

Często pacjenci nie rozumieją, że nie wszystkie błędy farmaceuta czy technik farmaceutyczny może poprawić samodzielnie. Np. w przypadku przekroczenia daty ważności recepty konieczna jest odpowiednia korekta dokonana przez lekarza. Nawet przeoczenie braku numeru telefonu na recepcie może kosztować farmaceutę spore pieniądze.

Po sprawdzeniu danych formalnych, wydający lek przechodzi do znalezienia odpowiedniego produktu. Aktualnie w Polsce zarejestrowanych jest ok. 15 tysięcy nazw leków i kilkaset suplementów diety. Przy różnych konfiguracjach opakowań i dawek, liczba dostępnych produktów potrafi zrobić wrażenie.

Nie przesadzić z dawkowaniem, zweryfikować odpłatność

Ponadto należy wydać opakowanie, odpowiednie dla wpisanej odpłatności i mieszczące się w zakresie dawkowania (standardowo dla recepty papierowej jest to ilość leku przyjmowana przez pacjenta przez 120 dni, a dla e-recepty przez 180 dni; możliwe są też inne zakresy dla specyficznych grup leków). Tych obliczeń dokonuje się przed wydaniem leku. W przypadku przekroczonego dawkowania, należy wydać mniejszą ilość środka leczniczego.

Ważne jest też wydanie leku zgodne z odpłatnością zaznaczoną na recepcie. Gdyby lekarz jej nie zaznaczył, farmaceuta może wskazać odpowiednią, kierując się danymi z wykazu leków refundowanych. Każda pomyłka w zakresie odpłatności, przekroczonego lub nieprawidłowego dawkowania, złej wielkości opakowania wiąże się z odpowiedzialnością finansową.

Kolejną czynnością jest zeskanowanie każdego opakowania osobno, ponieważ w ten sposób potwierdzana jest jego autentyczność. Specjalny kod na opakowaniu, to zaszyfrowany unikalny numer medykamentu, który bezpośrednio wycofywany jest z Europejskiej Bazy Leków. Dzięki temu mamy pewność, że wydajemy z apteki lek, który nie jest podrobiony, nie był wcześniej wydawany w innym miejscu i był przechowywany w odpowiedni sposób. Dlatego tak ważne jest skanowanie każdego opakowania. Nieprzestrzeganie tego obowiązku wiąże się z karą finansową, a nawet karą pozbawienia wolności.

Co można łączyć z czym?

Po wypełnieniu warunków formalnych nadchodzi czas na najważniejszą dla pacjenta analizę: czy wydawane leki nie wchodzą między sobą w interakcje, czy wszystkie/niektóre leki można podawać jednocześnie i nie wpłynie to zmianę ich działania, w jaki sposób należy je przechowywać, czy można je dzielić lub kruszyć. Z farmaceutą i technikiem farmaceutycznym można skonsultować wszelkie wątpliwości, dotyczące zażywanych leków, np. pory dnia (niektóre leki powinno się stosować tylko wieczorem, a inne tylko rano), czy lek należy zażywać przy posiłku czy na czczo.

Gdy pacjent ma problem z połykaniem, może prosić nawet o zmianę postaci leku na płynną. To bardzo istotna część; pacjenci mają prawo pytać o wszelkie nurtujące ich wątpliwości, żeby uniknąć błędów w stosowaniu preparatów, a wykwalifikowany personel apteki odpowie na pytania i udzieli profesjonalnych wskazówek. Odpowiednie przyjmowanie leków i stosowanie się do zaleceń terapeutycznych zwiększa skuteczność terapii nawet o 50%. Najlepszy nawet lek bywa nieskuteczny, gdy przyjmuje się go w niewłaściwy sposób.

Wszystkich przedstawionych umiejętności zarówno tych formalnych, jak i praktycznych, można nauczyć się Zespole Medycznych Szkół Policealnych w Przasnyszu.

Aktualnie trwa rekrutacja na kierunku technik farmaceutyczny. 2,5-letnia Szkoła Policealna w Przasnyszu przygotowuje absolwentów do pracy w aptekach, ale także laboratoriach czy firmach farmaceutycznych. To zawód poszukiwany na rynku pracy oraz ciekawe i odpowiedzialne zajęcie, związane z pomocą chorym ludziom.

Autorką artykułu jest wykładowczyni w Zespole Medycznych Szkół Policealnych w Przasnyszu mgr farmacji Katarzyna Szymkowska.

Oprac. M. Jabłońska