Co warto wiedzieć o „świńskiej grypie” ?

Wirus świńskiej grypy najczęściej atakuje świnie. Jednak może się zdarzyć, że wirus przełamie barierę tkankową i przejdzie ze świni na człowieka. Na zakażenie świńskim wirusem świńskiej grypy narażone są osoby często kontaktujące się ze zwierzętami, zwłaszcza wtedy, gdy ekspozycja na wirusa jest bardzo duża. Infekcja taka nie musi być jednoznaczna z wystąpieniem objawów grypy: o obecności wirusa w organizmie człowieka mogą świadczyć jedynie specyficzne przeciwciała w osoczu krwi. Odzwierzęce zakażenia wirusem świńskiej grypy są bardzo rzadkie u człowieka. Od połowy XX wieku, a więc od czasu, gdy stała się możliwa identyfikacja podtypów wirusów grypy zanotowano jedynie 50 przypadków takich infekcji. Świnskie szczepy wirusa świńskiej grypy bardzo rzadko przenoszą się z człowieka na człowieka.

Objawy grypy nabytej od świni (wywołanej przez świńskie szczepy wirusa) przypominają objawy zwykłej ludzkiej grypy sezonowej i obejmują dreszcze, gorączkę, ból gardła, ból głowy, bóle mięśni, kaszel, osłabienie i uczucie ogólnego rozbicia.

Poważniejszy „atak” wirusa świńskiej grypy na człowieka miał miejsce w roku 1976 w USA. Zakażenie wirusem H1N1 dotknęło żołnierzy z Fortu Dix. Jeden z nich zmarł, a władze, z obawy przed wybuchem pandemii, zdecydowały się na program szczepień w całym kraju. Po zaszczepieniu ponad 40 mln ludzi okazało się, że szczepionka spowodowała znaczący wzrost zachorowań na zespół Guillane’a-Barré – schorzenie wywołane atakiem układu odpornościowego na układ nerwowy. Ponieważ wirus zniknął, program szczepień przerwano.

Pandemia świńskiej grypy w XXI wieku

Z pandemią grypy mamy do czynienia, gdy przeniesiony ze zwierzęcia na człowieka wirus powoduje duży wzrost zachorowalności na grupę w wielu krajach świata. Wyraz pochodzi z greckiego słowa pandemos gdzie pan oznacza – „wszyscy” a demos – „lud.”

Co mogło spowodować gwałtowny wzrost zachowań na świńską grypę wiosną 2010 roku?

Materiał genetyczny (RNA) wirusa grypy podlega częstym mutacjom, co pozwala mu unikać systemu immunologicznego gospodarza. Co więcej, różne odmiany wirusa grypy potrafią wymieniać się między sobą swoimi genami. Organizm, w którym przebywa wirus (np. świnia) służy za miejsce spotkań różnych typów wirusów i „wylęgarnię” nowych odmian. Uważa się, że przyczyną wybuchu epidemii grypy w 1957 roku było „pożyczenie” przez wirus H2N2 dwóch genów od wirusa ptasiej grypy.

Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku zeszłorocznego wybuchu pandemii świńskiej grypy. Zdaniem badaczy, nowy, agresywny szczep wirusa A H1N1 powstał wskutek wymiany informacji genetycznej pomiędzy trzema typami wirusów: ptasim, ludzkim i świńskim. W genach wirusa znaleziono elementy materiału genetycznego wirusa klasycznej świńskiej grypy z Ameryki Północnej, wirusa grypy ptasiej z tego samego kontynentu oraz wirusa H3N2, wywołującego zwykłą, sezonową grypę u ludzi. Aby uniknąć mylenia informacji dotyczących wirusów nowej grypy A/H1N1 z informacjami dotyczącymi zwykłych sezonowych gryp (które również są powodowane przez wirusy A/H1N1) pod koniec czerwca 2009 organizacje międzynarodowe rozpoczęły stosowanie wobec nowej grypy nazwy A/H1N1v, gdzie „v” oznacza skrót od „variant” (wariant).

Jako pierwsze o wzroście zachorowań doniosło 24 kwietnia 2009 Amerykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób oraz rząd Meksyku. Jednak pierwszy zgon miał miejsce już 13 kwietnia. Do 13 maja 33 kraje zgłosiły łącznie 5728 przypadków, z których 61 zakończyło się zgonem.

Nowy wirus przenosi się łatwo z człowieka na człowieka, nie wymagając kontaktu z organizmem świni. Jest to sytuacja odmienna niż w przypadku niedawnego wzrostu zachorowań na ptasią grypę, do których dochodziło niemal wyłącznie wskutek bezpośredniego kontaktu człowieka z ptakami. Przenoszenie nowego wirusa świńskiej grypy z człowieka na człowieka nie zachodzi na szczęście tak łatwo, jak mialo to miejsce podczas „Hiszpanki” w 1918 roku, niemniej nowy wirus jest pod tym względem znacznie groźniejszy od wirusa grypy sezonowej.

Szczególnie wysokie ryzyko zachorowania dotyczy kobiet w ciąży oraz ludzi ze schorzeniami współistniejącymi, takimi jak choroby płuc, astma, cukrzyca, choroby układu krążenia, otyłość, choroby autoimmunologiczne.

• – gorączkę (aczkolwiek nie musi ona występować zawsze)
• – ból głowy, gardła, mięśni
• – dreszcze,
• – katar,
• – suchy kaszel,
• – osłabienie,
• – brak apetytu.

Zdaniem badaczy, charakterystyczną cechą świńskiej grypy jest stosunkowo wysoki (nawet 25%) odsetek chorych z biegunką.

Jedną z głównych przyczyn zgonów chorych na nową odmianę świńskiej grypy jest zapalenie płuc.

• unikania dotykania oczu, nosa, ust nieumytymi dłońmi,
• używania chusteczek higienicznych podczas kichania i kasłania oraz wyrzucania ich po użyciu,
• częstego mycia rąk za pomocą mydła,
• unikania przytulania, całowania, uścisków dłoni podczas spotkań,

Władze wielu krajów nie uważają za konieczne używanie maseczek chirurgicznych w celu zabezpieczenia się przed świńską grypą.